صنایع دستی چابهار

سوزن دوزی بلوچی

سوزن دوزی یکی از کهن‌ترین و بهترین صنایع دستی چابهار محسوب می‌شود که به بلوچی دوزی نیز معروف است. در این هنر زیبا، طرح‌هایی الهام گرفته از رویاها، آمال و آرزوها و رنج‌های زنان بلوچی را مشاهده می‌کنید که با سوزن، نخ‌های رنگارنگ و قلاب روی پارچه نقش می‌بندد. لباس‌های پر نقش و نگار سوزن دوزی شده نیز در کنار پارچه‌های سوزن دوزی شده به فروش می‌رسند که از قیمت بالاتری برخودار هستند. سوزن دوزی در انواع مختلف ابریشم دوزی، پته‌‌دوزی، نقده‌‌ دوزی، خامه دوزی، گلابتون دوزی، شماره دوزی، سکمه‌‌دوزی و... انجام می‌شود.

سوزن دوزی هنر اصیل زنان چابهار

 سوزن دوزی هنر اصیل دختران بلوچ است و هر دختری وقتی به سن نوجوانی می­رسد این هنر را از زنان و مادران فامیل می­آموزد. به همین صورت هنر سوزن دوزی از قدیم نسل به نسل منتقل شده و تا امروز به جا مانده است. پارچه­های سوزن دوزی شده چابهار، از قدیمی­ترین و با اصالت­ترین صنایع دستی  این شهر هستند که مهر اصالت از سازمان جهانی یونسکو نیز دریافت کرده­اند.

خمک دوزی هنری به لطافت ابریشم

خمک دوزی نوع خاصی از سوزن دوزی با استفاده از نخ‌های ابریشمی است. نقوش مانند گل‌های هشت پر، مربع، مثلث و لوزی به صورت برجسته، با نخ‌های ابریشمی سفید و برجسته روی پارچه‌هایی غالبا از جنس کتان، دوخته می‌شوند. از این هنر معمولا برای تزئین دستمال سفره، جانماز، کوسن و یا تزئین دور یقه و سر آستین در لباس‌ها استفاده می‌کنند.

سفر به چهار بهار ایران

تور چابهارتور چابهار از مشهد

سفال گری جادوی دستان هنرمندان

هنر سفالگری در سیستان و بلوچستان قدمتی دیرینه دارد که سفال‌های به جای مانده از شهر باستانی سوخته دلیل این ادعا است. سفال در این شهر عموما به شیوه سنتی و به صورت دست‌ساز ساخته می‌شود و استفاده از چرخ‌های سفالگری مرسوم نیست. ویژگی متمایز سفال‌های چابهار در رنگ قرمز آن است که رنگ آن‌ها به دلیل خاص بودن نوع خاک منطقه، بعد از پخت به رنگ قرمز درمی‌آید. در سفر به چابهار می‌توانید صنایع دستی سفالی را در غالب کاسه، بشقاب، گلدان، قوری، کوزه و... به عنوان یک سوغاتی ماندگار تهیه کنید.

دودنی بافی هنری در معرض فراموشی

در دودنی بافی زنان و دختران بلوچ با دستان هنرمند خود، به خلق وسایل تزئینی با استفاده از وسایل در دسترس و ارزان قیمت می‌پردازند. این وسیله عموما به شکل توری و به اعتقاد مردم محلی برای دفع چشم زخم و حفاظت از جان و مال، ساخته می­شود. این تورها با دانه‌های گرد اسفند دودنی و گیاهان علفی دوخته می‌شوند. در دنیای امروز با حضور وسایل تجملاتی این هنر در حال فراموشی است که نیازمند توجه بیشتری است.

حصیر بافی سازه­ای از برگ درخت نخل

حصیر بافی هنری با قدمت طولانی به درازای تاریخ دریاچه هامون و شهر سوخته، جایگاه ویژه‌ای در زندگی مردم بلوچ دارد. به این هنر سیس بافی نیز می­گویند. در این هنر رشته‌های درخت نخل را با دست و ابزار ساده دستی، می‌بافند.حصیرهای بافته شده از برگ درختان نخل، تگرد نامیده می­شود. در چابهار مردان و زنان زیادی به بافتن صنايع دستی مختلف مانند گلدان، انواع سبد، زیرانداز، با بادبزن، توتن، انواع کیف و سایبان، با استفاده از حصیر بافی مشغول هستند.

آینه ‌دوزی و سکه دوزی هنری پر زرق و برق

یکی از زیباترین هنر دست زنان سیستان و بلوچستان آیینه دوزی و سکه دوزی است. در این هنر سکه و آیینه و پولک را روی پارچه می‌دوزند. آیینه دوزی در میان بومیان شهرت زیادی دارد و در زبان محلی به آن ایران سامان  می‌گویند. در نظر مردم بلوچ آیینه انعکاس واقعیت است؛ به همین جهت آیینه دوزی یک فرهنگ غنی در این شهر محسوب می‌شود. از این هنر برای تزئین لباس‌های محلی مانند جلیقه و کلاه مردان، روتختی، تزئین انواع دیوارکوب­ها و اتاق استفاده می‌شود. تزئین دور گردن شترها با آیینه دوزی در مرکب عروس، یکی از مهم‌ترین کاربردهای این هنر است.

چادر بافی هنر عشایر

در چابهار مردان و زنان عشایر زیادی زندگی می‌کنند؛ به همین دلیل چادر بافی یکی از صنایع دستی با ارزش و مرسوم در این شهر محسوب می‌شود. در این هنر پلاس یا سیاه چادر را روی دار می‌بافند و تار و پود آن از موی بز  تهیه می­شود. پشم بز مانند عایق عمل می­کند و در حین بارندگی از نفوذ آب به داخل چادر جلوگیری می­کند. پشم بز دز این منطقه در دسترس­تر و نسبت به پشم گوسفند و میش سبک­تر است؛ در نتیجه حمل آن برای عشایر آسان­تر است.

گلیم‌ بافی آمیزه­ای از طبیعت و ذوق مردمان بلوچ

گلیم‌های رنگارنگ و چشم نواز یکی از سوغاتی‌های زیبا و ارزشمند چابهار است. مواد اولیه برای بافت این گلیمها از پشم دام‌ها تهیه می‌شود و با ترکیب رنگ‌ها و نقش و نگارهای متنوع، گلیم­های زیبا خلق می‌شوند. در گذشته از گلیم عموما برای زیرانداز و یا روانداز حیوانات استفاده می‌شد؛ اما امروزه کاربرد تزئینی برای دکوراسیون اتاق نیز دارند. گلیم­های چابهار با طرح­های راه راه و اشکال هندسی با پس زمینه قهوه‌ای مایل به قرمز شناخته می‌شوند.

صدف و معرق صدف و وسایل زینتی هدیه دریا

بومیان بلوچ از موجودات دریایی وسایل هنری و تزئینی درست می‌کنند. معرق صدف، ساخت دستبند و گردنبند از حلزون‌، مرجان و گوش ماهی و ساخت انواع اکسسوری سوزن‌دوزی شده از این دست وسایل هستند. همچنین حین قدم زدن در ساحل چابهار می‌توانید انواع صدف‌های خاص و زیبا را به عنوان سوغات جمع‌آوری کنید.

دوچ لباس محلی زنان بلوچی

گران قیمت­ترین لباس محلی در ایران، لباس بلوچی زنانه یا دوچ است که نماد تمدن چند هزار ساله چابهار است. قیمت این لباس­ها بر اساس میزان تراکم طرح­های سوزن دوزی شده، محاسبه می­شود. روی این لباس­ها تکه دوزی، آیینه دوزی و سکه دوزی به طور متعدد به چشم می­خورد. انواع اشکال هندسی مانند لوزی و مستطیل  و اشکال الهام گرفته از طبیعت مانند گل و گیاهان روی این لباس­ها دوخته می­شوند. نقوش رنگارنگ به کار رفته در دوچ انعکاسی از طبیعت رنگارنگ چابهار است.

مراکز خرید چابهار برای خرید صنایع دستی چابهار

تا به این جا صنایع دستی مختلف چابهار را معرفی کردیم. اکنون نوبت بررسی مراکز خرید چابهار است تا بتوانید با مراجعه به این مراکز، صنایع دستی زیبا و متنوع چابهار را تهیه کنید.

بازار سنتی چابهار ( دکه بازار)

بزرگ‌ترین و معروف‌ترین بازار چابهار دکه بازار است که به صورت غرفه‌های کوچک کنار هم طراحی شده است و همه انواع وسایل در آن به فروش می‌رسد. دکه بازار یک بازار رنگارنگ دارای انواع سوغاتی‌ها و صنایع دستی محلی است. در این بازار محصولات مختلف از پارچه‌های رنگارنگ سوزن دوزی شده و وسایل تزئینی تا خوراکی‌ها و ادویه‌جات خوش عطر پیدا می‌شود. در غرفه‌هایی زنان بلوچی، نقش و نگارهای زیبایی با حنا روی دستان بانوان طراحی می‌کنند. در این بازار رنگارنگ به دلیل تعدد وسایل زیبا، متوجه گذر زمان نخواهید شد.

مرکز خرید صدف

بازاری مدرن و جدید با عنوان بزرگ‌ترین مرکز خرید چابهار، مرکز خرید صدف است. در این مرکز خرید انواع پوشاک، لوازم آرایشی و بهداشتی، چای، شکلات، انواع لوازم خانگی با برندهای مختلف، در کیفیت‌های مطلوب و قیمت‌های مناسب عرضه می­شود.

بازار سنتی بلوکان

بازار سنتی بلوکان یا بازار پیرزن‌ها از کهن­ترین بازارهای چابهار است. فروشنده‌های این بازار از مردان و زنان محلی روستاهای نزدیک هستند که با لباس‌های محلی خود سوغات و دسترنج مردمان روستا را به فروش می­رسانند.

مرکز تجاری ابریشم

از دیگر مراکز خرید معروف چابهار با تنوع محصولات بالا، مرکز تجاری ابریشم است. در طبقه اول این مرکز، واحدهای تجاری مختلفی قرار دارند که انواع پوشاک، لوازم خانگی، لوازم آرایشی و بهداشتی، زیورآلات و... در آن‌ها به فروش می‌رسند. بیشتر مغازه‌های این مرکز نمایندگی برندهای معتبر خارجی و ایرانی را دارند؛ اگر طرفدار کالای برند هستید می‌توانید به این مرکز مراجعه کنید. یک کافی‌شاپ نیز در این طبقه قرار دارد. در طبقات بعدی هایپرمارکت واقع شده است.

بازار تیس مرکز اجناس چینی

در طبقه دوم این مرکز اجناس چینی عرضه می‌شوند؛ به همین دلیل بازار تیس به مرکز اجناس چینی شهرت دارد. در این بازار می‌توانید پوشاک، عطر، لوازم خانگی،  لوازم آرایشی و بهداشتی، پتو و سایر وسایل مورد نیاز را با قیمت‌های به نسبت پايين‌تر تهیه کنید. در قسمتی از این مجموعه لاستیک خودرو نیز به فروش می‌رسد. در فضای بیرونی این مرکز، رستوران­ها و کافی‌­شاپ­ها وجود دارند؛ می‌توانید بعد از چند ساعت خرید و گشت‌وگذار در بازار، در این مکان‌ها نوشیدنی و غذای محلی لذیذ میل کنید. مرکز خرید صالحیار و مرکز خرید پردیس از سایر مراکز خرید چابهار هستند.

حرف آخر

صنایع دستی در دنیای پیشرفته و پرچالش امروزی، موهبت و نعمتی خارق‌العاده است که در کنار زینت بخشی، لطافت و زیبایی را به زندگی شلوغ و بی‌روح امروزی هدیه می‌دهد. سفر به چابهار و گشت و گذار در بازارهای سنتی آن فرصتی برای لمس این هنر طبیعی، زیبا و ماندگار است. با بازدید از این شهر زیبا می‌توانید در کنار دیدن جاذبه‌های خارق‌العاده چابهار، هنر دست مردمان خوش ذوق بلوچ را برای تزئین منازل خود و یا به عنوان سوغاتی ماندگار و ارزشمند، برای عزیزان خود خریداری کنید.